Podstawą zakwalifikowania źródłowego artykułu do takiej lub innej kategorii jest występowanie w nim określonych fraz, sformułowań, nazw własnych i innych konstrukcji językowych. Na podstawie natężenia takich elementów w tekście określamy dziedzinę artykułu (np. motoryzacja, gry komputerowe, przestępstwa z użyciem noża itd.) i jego wymowę (np. rozstania celebrytów).

Z jakich elementów składa się model analityczny

Ogólnie rzecz biorąc, nasze modele analityczne składają się z części twardej, obejmującej dane słownikowe, oraz miękkiej, czyli fraz i sformułowań typowych dla samego języka polskiego.

dane słownikowe

nazwiska

W większości modeli mamy podział na Polaków i obcokrajowców. Przykładowe słowniki:

• politycy
• sportowcy (z podziałem na dyscypliny)
• muzycy
• aktorzy i inne osoby związane z przemysłem filmowym
• znani specjaliści w różnych dziedzinach (np. lekarze wypowiadający się w mediach)
• osoby zajmujące wysokie stanowiska w różnych branżach (np. kierownictwo policji)
• znani mordercy z całego świata (również ich pseudonimy, obcokrajowcy z podziałem na kontynenty, a w Europie na kraje)

nazwy własne

• nazwy firm
• nazwy klubów sportowych
• nazwy leków (z podziałem na typy dolegliwości, np. osobno Remeron i Molnupiravir)
• tytuły filmów i seriali z podziałem na gatunki (np. filmy z Jamesem Bondem)
• nazwy znanych zespołów muzycznych
• nazwy imprez regionalnych z powiatów w całej Polsce
• nazwy broni i technologii wojskowych (z podziałem na wykorzystujące je państwa)
• modele dronów
• marki i modele samochodów

słownictwo branżowe

Dla wielu branż w wersji formalnej i potocznej. Przykładowe słowniki:

• pojęcia z Kodeksu karnego (np. klasyfikacja przestępstw)
• pojęcia z Kodeksu postępowania karnego (np. związane ze składaniem i wiarygodnością zeznań)
• pojęcia związane ze służbą w formacjach mundurowych
• pojęcia związane z giełdą, obrotem aktywami finansowymi i analizą techniczną
• pojęcia związane z opieką i wychowaniem dzieci (z podziałem na wiek)

słownictwo i frazy stosowane w artykułach z różnych dziedzin

O ile dane słownikowe pozwalają wychwycić z tekstu, jakich osób, firm, narzędzi itp. on dotyczy, o tyle bardziej ogólne sformułowania (np. "pod wpływem") pozwalają "skleić" pojedyncze zidentyfikowane obiekty w większą całość o zrozumieć sens artykułu. Składają się na nie:

• frazy ogólne, wskazujące na czynności opisywane w artykule
• frazy wskazujące na przekaz emocjonalny (np. makabryczny [wypadek], tuż za [podium])

Przykładowo, zupełnie innego języka używa się w artykułach:

• motoryzacyjnych (np. o nowych samochodach), oraz opisach wypadków samochodowych - mimo że obie dziedziny dotyczą samochodów
• o rozstaniach i kryzysach w związkach celebrytów, oraz o ich udziale w różnego rodzaju konkursach, reality show i innych programach telewizyjnych - mimo że jedno i drugie może dotyczyć dokładnie tych samych osób
• pisanych językiem formalnym, językiem jakiejś mniejszości narodowej (np. Śląsk, Kresy), slangiem, albo językiem mającym na celu wywrzeć określony odbiór emocjonalny jakiegoś tematu (np. artykuły o Islamie często pisane są w taki sposób, aby wywrzeć na czytelniku wrażenie, że Islam jako taki jest czymś wyłącznie złym)
• pisanych przez osoby o różnym światopoglądzie bądź doświadczeniach życiowych (np. o kwestiach prywatności, wolności i inwigilacji przez służby, inaczej będzie pisał policjant, inaczej dziennikarz OKO.press czy Panoptykonu, a jeszcze inaczej pseudokibic czy były więzień)